Các nhóm di truyền của giống Arabica | Kcafé

Theo nhiều nghiên cứu khoa học, giống Arabica là kết quả lai tự nhiên giữa hai loài cà phê hoang dã: Coffea canephora (Robusta) và Coffea eugenioides. Sự lai ghép này xảy ra cách đây khoảng 600.000 năm tại Ethiopia, khu vực được xem là “cái nôi” của cà phê.

Vì là loài lai tự nhiên và tự thụ phấn, giống Arabica mang hai bộ nhiễm sắc thể đầy đủ của cả hai loài cha mẹ, khiến cây có đặc tính độc nhất vô nhị trong hệ sinh học cây trồng cà phê hiện nay.

1. Nguồn gốc di truyền của Arabica

Theo nhiều nghiên cứu khoa học, giống Arabica là kết quả lai tự nhiên giữa hai loài cà phê hoang dã: Coffea canephora (Robusta) và Coffea eugenioides. Sự lai ghép này xảy ra cách đây khoảng 600.000 năm tại Ethiopia, vùng được xem là “cái nôi” của cà phê.

Vì là loài lai tự nhiên và tự thụ phấn, Arabica mang hai bộ nhiễm sắc thể đầy đủ của cả hai loài cha mẹ. Điều này tạo nên đặc tính độc nhất vô nhị trong hệ sinh học cây trồng cà phê hiện nay.

2. Nhóm Typica và Bourbon

Typica và Bourbon là hai nhóm Arabica tiêu biểu, cũng là gốc của nhiều dòng lai hiện nay.

• Typica bắt nguồn từ Yemen, lan rộng sang châu Âu và châu Mỹ. Loại này cho chất lượng tốt, nhưng năng suất thấp và dễ nhiễm sâu bệnh.

• Bourbon phát triển từ Typica tại đảo Bourbon (nay là Réunion). Nó nổi bật với hương vị đậm đà và độ chua tinh tế. Bourbon được ưa chuộng ở Brazil và Trung Mỹ.

Sự lan rộng của hai nhóm này tạo nền tảng đa dạng di truyền Arabica hiện nay.

3. Nhóm Heirloom Ethiopia (giống bản địa)

Các giống heirloom được trồng ở vùng đồi cao Ethiopia như Guji, Yirgacheffe, Sidamo…

Chúng có hương thơm phong phú, vị trái cây và hoa nhẹ, hậu vị ngọt.

Hầu hết các dòng này chưa được thuần hóa hoàn toàn, tạo nên sự đa dạng hương vị cao trong từng mẻ cà phê.

Đây là nhóm quan trọng giúp bảo tồn sự đa dạng tự nhiên của Arabica.

4. Nhóm Caturra và Catuai

• Caturra là đột biến tự nhiên từ Bourbon, với lá ngắn và thân thấp, thích hợp trồng mật độ cao.

• Catuai là lai giữa Mundo Novo và Caturra, chịu được môi trường nhiệt đới và cho năng suất tốt.

Hai nhóm này được trồng rộng rãi ở Brazil, Colombia và Trung Mỹ. Chúng chín đồng đều và dễ thu hoạch, hỗ trợ chiến lược phát triển các dòng Arabica hiện đại.

5. Mundo Novo và Pacamara

• Mundo Novo là kết hợp giữa Typica và Bourbon, sinh trưởng nhanh, thích nghi tốt, có hương vị đậm đà.

• Pacamara là lai giữa Pacas (Caturra) và Maragogipe (Typica). Giống này nổi tiếng với hạt to và hương vị phong phú.

Chúng minh chứng cho nỗ lực phát triển giống Arabica chất lượng cao.

6. Tầm quan trọng của phân nhóm di truyền cà phê

Phân loại nhóm di truyền Arabica giúp:

• Bảo tồn nguồn gen, tránh nguy cơ tuyệt chủng do biến đổi khí hậu hoặc dịch bệnh.

• Lai tạo dòng mới với ưu điểm về hương vị, sức chống chịu và năng suất.

• Phát triển đặc sản địa phương, tạo bản sắc riêng cho từng vùng trồng cà phê.

Kết luận
Cà phê Arabica không chỉ là thức uống yêu thích trên toàn thế giới mà còn là sản phẩm của công nghệ lai tạo di truyền tinh vi.

Hiểu rõ nhóm di truyền giúp người trồng, nhà khoa học và người yêu cà phê đánh giá đúng giá trị từng hạt cà phê.

Đồng thời, điều này mở ra nhiều cơ hội phát triển ngành cà phê đặc sản toàn cầu.